Details

Autor(en) / Beteiligte

• Rychla, Anna
• Buczynski, Pawel

Titel

Materials to the knowledge of the aquatic beetle fauna (Coleoptera) in mid-western Poland (Lubuskie Province) / Materiały do poznania chrząszczy wodnych (Coleoptera) Polski środkowo-zachodniej (województwo lubuskie)

Ist Teil von

• Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio C. Biologia, 2013-01, Vol.68 (1), p.7-38

Ort / Verlag

Lublin: Versita

Erscheinungsjahr

2013

Link zum Volltext

Quelle

EZB Free E-Journals

Beschreibungen/Notizen

• Although aquatic beetles are one of the most diverse groups significantly contributing to species diversity in freshwaters, their occurrence and distribution has been studied very poorly in midwestern Poland. Consequently, our knowledge about the current aquatic beetle species richness and habitat preferences is still scarce in large parts of this region. To close this knowledge gap, we investigated a selected area of approximately 500 km2 in the south-western part of the Lubuskie Province, part of the Wielkopolsko-Kujawska Lowland, to obtain the richness of total, protected, endangered and rare species of aquatic beetles, as well as to analyse their diversity and ecological groups in representative habitats. For the study, 70 sampling sites representing ditches (5 localities), streams (4), rivers (13), small water bodies in open landscapes (7) and in forests (6), temporary (8) and permanent (7) fish ponds, lakes (4), fens (1), peat bogs (13) and marshes (2) were investigated from April to September 2011. In total, 115 species, including 10 protected by law or/and listed on the Polish Red List, as well as 11 rare and local in Poland species were found in the study area. Among them special attention should be paid to Macroplea appendiculata - a recently-discovered for the Wielkopolsko-Kujawska Lowland and critically endangered in Poland species as well as Rhantus incognitus - an endangered and rare species in Poland. The most frequent species was Hyphydrus ovatus (34.3% of sites), whereas 29 species, mostly stenotopic specialists, were recorded in only one site. Eurytopes and tyrphophiles were both present in each habitat type. Further, the most diverse habitats were temporary ponds containing 7 groups of stenotopes, whereas in streams only 2 groups were found. On average, the most species rich habitats were permanent ponds (median = 11 species) and bogs (11), but the highest species numbers were found in a temporary pond (44 species) and in a small water body in open landscape (42). The lowest species richness was found in streams (maximum 4 species per site). According to an evaluation of habitat types based on protected, threatened and rare species, the most important were permanent and temporary ponds in the forested, water-rich parts of the study area. In agriculturally dominated parts, however, small rivers and occasionally small water bodies were of high importance for rare species. We conclude that the species richness and abundance of protected, endangered and rare species are high in the study area in comparison to other parts of Poland. The most important habitats in terms of high diversity of aquatic beetles are predominantly permanent fish ponds and bogs, whereas permanent and temporary fish ponds play a key role for the high content of rare and protected species in the area Chrząszcze wodne są jedną z najbardziej bogatych w gatunki grup znacząco przyczyniających się do różnorodności gatunkowej w wodach słodkich, jednak ich występowanie i rozmieszczenie w Polsce środkowo-zachodniej było badane w bardzo małym zakresie. W konsekwencji nasza obecna wiedza o ich różnorodności gatunkowej oraz preferencjach siedliskowych w tej części kraju jest znikoma. W związku z tym przeprowadzono inwentaryzację wybranego terenu o powierzchni ok. 500 km2 w południowo-zachodniej części województwa lubuskiego, według Katalogu fauny Polski leżącego na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej. Celem badań było określenie różnorodności gatunkowej oraz udziału gatunków chronionych, zagrożonych i rzadkich, a także analiza grup ekologicznych chrząszczy wodnych w reprezentatywnych biotopach. Próby pobrano z 70 stanowisk reprezentujących: rowy (5 stanowisk), strumienie (4), rzeki (13), oczka wodne w terenie otwartym (7) i śródleśnym (6), stawy rybne z okresowym (8) i permanentnym (7) stanem wody, jeziora (4), torfowiska niskie (1), torfowiska sfagnowe (13) oraz bagna (2) w okresie od kwietnia do września 2011 r. Stwierdzono 115 gatunków, w tym 10 gatunków chronionych lub/i uwzględnionych w Polskiej Czerwonej Liście oraz 11 gatunków rzadkich i lokalnych w Polsce. Na szczególną uwagę zasługują Macroplea appendiculata - gatunek krytycznie zagrożony (CR), chroniony oraz nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej, oraz Rhantus incognitus - gatunek zagrożony (EN) i rzadko spotykany w kraju. Najwyższa frekwencja cechowała Hyphydrus ovatus (34,3% stanowisk), natomiast 29 gatunków, w większości stenotopów, występowało tylko na jednym stanowisku. Spośród grup ekologicznych, eurytopy i tyrfofile występowały we wszystkich typach siedlisk. Najbardziej różnorodne pod względem typów ekologicznych chrząszczy były stawy okresowe, w których zanotowano 7 grup stenotopów. Najmniej stwierdzono ich w strumieniach (2 grupy). Średnio, największą ilością gatunków charakteryzowały się stawy permanentne (mediana = 11 gatunków) oraz torfowiska (11), natomiast maksymalnie najwięcej gatunków zanotowano w stawach okresowych (44 gatunki) oraz w małych zbiornikach terenów otwartych (42). Najmniej bogate gatunkowo były strumienie (maksymalnie 4 gatunki na stanowisko). Wyniki ewaluacji typów siedlisk pod kątem występowania gatunków chronionych, zagrożonych i rzadkich wykazały, że najbardziej istotne były permanentne i okresowe stawy na obszarach zalesionych i bogatych w wody. Jednak w obrębie dominacji agrocenoz, ważne dla zachowania tych grup gatunków okazały się małe rzeki oraz częściowo małe zbiorniki. Na podstawie przeprowadzonych badań należy stwierdzić, że obszar środkowo-zachodniej Polski charakteryzuje się dużym bogactwem gatunków chrząszczy wodnych oraz dużym udziałem gatunków chronionych, zagrożonych i rzadkich na tle innych części kraju. Najważniejszymi typami siedlisk w aspekcie różnorodności gatunkowej są głównie stawy permanentne oraz torfowiska. Natomiast stawy okresowe i permanentne odgrywają kluczową rolę dla zachowania gatunków rzadkich na tym obszarze.