Details

Autor(en) / Beteiligte

• Şen, Ayşegül Özge

Titel

Kanser Hastalarının Bakım Vericilerinde Özgecilik Davranışlarının Psikolojik Dayanıklılık ve Bakım Yüküne Yordayıcı Etkisi

Ort / Verlag

ProQuest Dissertations & Theses

Erscheinungsjahr

2021

Quelle

ProQuest Dissertations & Theses A&I

Beschreibungen/Notizen

• Bu çalışma, kanser hastalarının bakım vericilerinde özgecilik davranışlarının psikolojik dayanıklılık ve bakım yüküne yordayıcı etkisini incelemek amacıyla yapıldı.Araştırmaya Dokuz Eylül Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi Hematoloji-Onkoloji Servisi, Gündüz Tedavi Merkezi ve Genel Cerrahi Servisi’nde tedavi gören 194 kanser hastasının 194 bakım vericisi alınmıştır. Çalışmada veri toplama formu olarak, Hasta ve Bakım Verici Tanıtım Formu, ECOG Performans Durumu Skalası, Özgecilik Ölçeği (ÖÖ), Yetişkinler İçin Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği (YPDÖ) ve Kliniğe Uyarlanan Zarit Bakım Yükü Ölçeği (ZBYÖ) olmak üzere beş veri toplama aracı kullanılmıştır. Verilerin analizinde bağımsız gruplar t testi, ikiden fazla grup karşılaştırılmasında F testi, tek yönlü varyans analizi ANOVA, posthoc karşılaştırmalarda Bonferroni testi, Cronbach alfa katsayısı, Pearson korelasyon analizi, doğrusal regresyon analizleri kullanılmıştır.Araştırmaya dahil edilen bakım vericilerin %75.3’ü kadın (n=146); %24.7’si (n=48) erkektir. Bakım verici yaş ortalaması 41.68±13.19 olarak; bakım süresinin ortalaması 400.84±54.38 (gün) olarak hesaplanmıştır. Bakım vericilerin %59.8’i (n=116) hastasına bakım vermeyi görev olarak gördüğünü söylemiştir. Bakım vericilerin Özgecilik Ölçeği toplam puan ortalaması 74.96±12.02, YPDÖ toplam puan ortalaması 129.86±23.72 ve Zarit Bakım Yükü Ölçeği toplam puan ortalaması 30.20±13.05olarak bulunmuştur. Özgecilik davranışları ve psikolojik dayanıklılık ortalamalarının anlamlı biçimde yüksek olduğu ve bakım vericilerin orta düzeyde bakım yüküne sahip oldukları tespit edilmiştir. Özgecilik Ölçeği puanları ile Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki bulunmuştur (p<0.01). Özgecilik davranışı puanlarında meydana gelen bir artışın psikolojik dayanıklılık puanını artırdığı saptanmıştır (p<0.05). Bakım vericilerde meydana gelen psikolojik dayanıklılık düzeyindeki değişimin %24.1’inin bakım vericilerin özgecilik davranışları düzeyinde meydana gelen değişimden kaynaklandığı tespit edilmiştir. Bakım vericilerin Özgecilik Ölçeği puanları ile Zarit Bakım Yükü Ölçeği puanları arasında ise istatistiksel olarak anlamlı ve negatif yönlü bir ilişki bulunmuştur (p<0.01). Özgecilik davranışı puanlarında oluşan bir artışın bakım yükü düzeyinde azalmaya neden olduğu saptanmıştır (p<0.05). Bakım vericilerin bakım yükü düzeyinde meydana gelen değişimin %13.2’sinin bakım vericilerin özgecilik davranışları düzeyinde meydana gelen değişimden kaynaklandığı tespit edilmiştir.Kanser hastaları bakım vericilerinde özgecilik davranışlarının bakım vericilerde psikolojik dayanıklılığı artırdığı, bakım yükünü ise azalttığı sonucuna ulaşılmıştır. Hemşireler bakım vericilerin etkin bakım vermelerinde önemli rolü bulunan özgecilik davranışlarının gösterilmesinde eğitim programları oluşturup bu konuda farkındalık yaratmalıdırlar.