Details

Autor(en) / Beteiligte

• Çimşir, Selim

Titel

Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazançlarının Vergilendirilmesi -Oecd BEPS Eylem Planı (Eylem 3) ve Türk Vergi Mevzuatının Karşılaştırılması

Ort / Verlag

ProQuest Dissertations & Theses

Erscheinungsjahr

2022

Link zum Volltext

• ProQuest

Quelle

ProQuest Dissertations & Theses A&I

Beschreibungen/Notizen

• “Kontrol Edilen Yabancı Kurum (KEYK)” kuralları, tam mükellef kişilerin yurt içinde elde ettikleri kârları vergilendirme dışı bırakmak maksadıyla yurt dışına çıkarmaları nedeniyle hukuk dünyasında yerini almıştır. Özünde vergiden kaçınmayı önlemek olan bu kurallar, zamanla daha kapsamlı bir hale gelmiştir. 2006 yılında Türk vergi mevzuatına giren KEYK kurallarının hukuki yapısı ve uygulanmasında bazı çelişkiler, boşluklar ve zorlukların olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu sorunların bazıları kuralların tasarımından, bazıları ise, zamanla değişen şartlardan kaynaklanmıştır. Sermaye ihraç eden ülkeler bu kuralların etkisiz hale gelmeye yüz tutmasına karşı daha hızlı refleks göstermektedirler. Sermaye ithal eden ülkeler ise daha çok uluslararası konjonktüre göre hareket etmektedirler. KEYK kurallarının ülkelerin vergi kaybını önlemede ne derece etkili olduğuna yönelik yeterli araştırma bulunmamaktadır. Bu durumun en önemli nedenleri arasında; vergi mahremiyeti nedeniyle yurt içindeki bilgilerin açıklanamaması, uluslararası bilgi değişiminin yeterli düzeyde olmamasından dolayı da yurt dışındaki gerekli bilgilere erişimin mümkün olmaması gösterilebilir. Vergi idareleri şimdiye kadar mükellefin beyanı üzerine vergilendirme yapmakta fakat yurt dışına çıkarılan kârlar ve yurt dışına yapılan ödemelerle ilgili olarak vergi incelemesi konusunda yeterli bilgiye ulaşamamışlardı. Kârların yurt dışına çıkarılarak vergilendirme dışında tutulmasına yönelik uygulamalar, ülkelere yıllık 100-240 milyar USD gelir kaybına mâl olmaktadır. Bu kayıp, küresel kurumlar vergisi gelirinin %4-10'una tekabül etmektedir. Bu nedenle, vergiden kaçınma karşıtı kuralların etkinliği sorgulanır hale gelmiştir. Ülkelerinin refahına mâni olan bu durumun, küresel çapta işbirliği olmaksızıniiortadan kaldırılamayacağı konusunda hemfikir olan yaklaşık 135 ülke, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) çatısı altında süregelen çalışmaların neticesinde ortaya çıkan “Proje”yi imzalamışlardır. OECD/G20, 2015 yılında “Matrah Aşındırma ve Kâr Kaydırma (MAKK)” Projesini oluşturmuştur. Bu Projenin 3. Eylem Planı, “Kontrol Edilen Yabancı Kurum (KEYK) Kurallarının Etkin Tasarımını” konu almaktadır. Bu plan; matrah aşındırma ve kâr kaydırmanın önlenmesine yönelik imzacı ülkelere tavsiye niteliğinde kurallar önermektedir. Bu plandaki kuralların amacı; bir yandan ülke mevzuatları arasındaki farklılıkların giderilmesi ve uygulamada birliğin sağlanması, diğer yandan ve asıl olarak, bazı şirketlerin daha düşük vergi ödemek veya hiç ödememek için vergiyi dolanmak suretiyle kârlarını belli ülkelere aktarmalarının önüne geçebilmektir. Bu çalışmada; Türk vergi mevzuatı ile OECD’nin söz konusu raporu karşılaştırılmış olup, vergiyi dolanmayı önlemede kontrol edilen yabancı kurum kurallarının iyileştirilmesine yönelik çözüm önerileri üzerinde yoğunlaşılmıştır. Bununla birlikte, vergiden kaçınmayı önlemede Türkiye’deki KEYK kurallarının; yeri ve önemi, hukuksal açıdan sorun teşkil eden yanları, gelişmekte olan ülkeler açısından değerlendirilmesi, vergilemede eşitlik, etkinlik ve basitlik unsurlarını içeren ve vergi yükünün adil olarak dağıtımına hizmet edecek şekilde tasarlanması gibi konularda karşılaştırmalı olarak değerlendirmeler yapılmıştır. KEYK kuralları, vergi planlaması hakkının kötüye kullanılması nedeniyle oluşabilecek vergi kaybının önlenmesine yöneliktir. Bu çalışmada ayrıca; bu önlemlerin nasıl olması gerektiği, ekonomik öz kavramı, vergi peçelemesi, yabancı iştiraki kontrol etme ölçütleri, vergilendirmede mahsup ve istisna yöntemleri, yurt dışı iştirak gelirlerinin çifte vergilendirilmesini ve vergilendirme dışı kalmasını önleme, transfer fiyatlandırması kuralları ile etkileşimi, karşılıklı iştirak, vergi şeffaflığı, vergi denetimi, işyeri kavramı, kara liste uygulaması, “çıkış vergisi” benzeri vergi tevkifatı uygulaması, küresel asgari vergilendirme (BEPS 2.0 - Pillar II), Avrupa Birliği’nin ve Avrupa Adalet Divanı’nın yaklaşımı gibi birçok açıdan konu değerlendirilmiş ve çözüm önerilerine ışık tutulmuştur.