Details

Autor(en) / Beteiligte

• Kalkan, İbrahim

Titel

1913-1918 yılları arasında Kazaklarda Siyasi Fikir oluşumu : Kazak Gazetesi Ve alaş Hareketi

Ort / Verlag

ProQuest Dissertations Publishing

Erscheinungsjahr

1999

Link zum Volltext

• ProQuest

Quelle

ProQuest Dissertations & Theses A&I

Beschreibungen/Notizen

• Bitmekte olan yirminci yüzyılın başları bütün Orta Asya halkları için olduğu kadar Kazaklar açısından da bir hayli hareketli geçmiştir. Kazaklar diğer Orta Asyalılar gibi çok kısa bir zaman aralığında yoğun değişimler yaşamak durumunda kalmışlardır. On sekizinci yüzyılın ilk yarısında başlayan Kazak topraklarındaki Rus ilerlemesi on dokuzuncu yüzyılda kururolaşmaya başlamış, yirminci yüzyıl başlarında ise Kazakistan artık tamamen bir Rus sömürgesi haline gelmiştir. Rus idaresi Kazak siyasi ve sosyal hayatında eğitimden idari yapıya kadar pek çok şeyi değiştirmeye başlamıştır. Rus hakimiyeti doğrultusunda gelişen bu değişime yirminci yüzyıl başlarında Kazak aydınları tarafından bir alternatif getirilmiştir. Kendilerine daha sonra Alaş aydınları adı verilen bu kişiler Kazaklara Batı tarzında ve aynı zamanda Kazak milliyetçiliği içeren bir çağdaşlaşma projesi sunmuşlardır. Sözü edilen bu Kazak aydınları fikirlerini halka duyurmak, halkı ikna etmek ve faaliyetlerini yürütmek gibi işlerini yaparken Kazak basınından büyük oranda yararlanmışlardır. Devrin en etkili süreli yayını olan Kazak (Orenburg, 1913-1918) gazetesi de Alaş hareketinin yayın organı görevini yapmıştır. Bu çalışma, Kazak gazetesini esas alarak yirminci yüzyıl başında Kazak siyasi fikrinde meydana gelen değişimleri inceleme amacını taşımaktadır. Etkileri bugün bile hissedilen Alaş hareketinin fikirlerini incelemek günümüz için de faydalı olacaktır. Günümüzdeki Kazak halkının yüz yüze olduğu temel sorunlar ile yirminci yüzyıl başında Kazak ülkesindeki sorunlar büyük benzerlikler göstermektedir. Kazak gazetesinde de yoğun bir biçimde işlenen Kazakistan'da yaşayan Rus nüfusu, Kazakların Rusya ile ilişkileri, Kazak topraklarının tanzimi, eğitim-öğretimin Kazaklaştırılması, uluslaşma ve ulus devleti yapılandırma gibi sorunlar bu benzeriikierin bir kaçıdır. Sovyetler Birliği devrinde yasaklı kalmış konulardan biri olan Kazak gazetesi ve Alaş hareketinin incelenmesi ümit edilir ki Kazak tarihinin karanlık kalmış noktalarına ışık tutacaktir. Bu çalışmaını hazırlarken her türlü kolaylığı sağlayan, kıymetli tavsiyelerde bulunarak yol gösteren ve benden desteğini esirgemeyen değerli h oc am Prof. Dr. N adir Devlet' e şükranlarımı sunma yı bir borç bilirim. Çalışmanın ana kaynaklarını elde etmemde büyük yardımları olan Prof. Dr. Mambet Koygeldiev'e ve Prof. Dr. Üşköltay Subhanberdina'ya çok teşekkür ederim. Çalışmarola ilgili olarak Kazakistan'da bulunduğum sırada fikirleriyle ve bilgisiyle bana destek olan Erğali Esbosınov'a da teşekkür borçluyum. Ayrıca bilimsel çalışma yöntemi konusunda kendisinden çok şey öğrendiğim ve her zaman desteğini gördüğüm Yrd. Doç. Dr. Ahmet Kanlıdere'ye de çok teşekkür ederim.