Details

Autor(en) / Beteiligte

• Yarbaşı, Engin

Titel

Çevre - işletme-Maliyet ilişkilerinin Mali Durum Tablolarına Yansıtılması

Ort / Verlag

ProQuest Dissertations & Theses

Erscheinungsjahr

1998

Link zum Volltext

• ProQuest

Quelle

ProQuest Dissertations & Theses A&I

Beschreibungen/Notizen

• 1992 yılında Avrupa Topluluğunun önerileri doğrultusunda Çevresel Yaklaşım, yönetimsel karar verme düzeni içinde önemli bir rol oynayacak ise, -ki böyle olması gerekliliği tüın üyeler tarafından kabul edilmiştir-, muhasebede de bu paralelde kavramsal ve uygulama kapsamında radikal değişiklikler olması gerekliliği üzerinde durulmuştur. 1 Amerika Birleşik Devletleri'nde ise aynı paralelde, yine 1992 yılında, Washington Eyaleti Ekoloji Departmanı kirliliğin önlenmesi ile ilgili, muhasebe sistemlerinin geliştirilebilmesi için bazı ana hatlar yayınlamıştır.2 Beş altı yıllık bir zaman diliminde ortaya çıkan ve önemle üzerinde durulmaya başlanan Çevre Muhasebesi kavramı, marjinal bir konu olmaktan çıkmış ve küresel muhasebe kavramlarının bir parçası haline gelmeye başlamıştır. Bu tez çalışmasındaki amaç, durmaksızın gelişen ve gündeme yerleşen çevresel yaklaşımda, muhasebe ve muhasebecilerin neler yapabileceğini irdelemektir. Altı yıl gibi kısa bir geçmişi olan Çevre Muhasebesi az zamanda uzun bir yol kat etmiş ve daha yaygın uygulama dönemine gerek duyulan bir konuma gelmiştir. Artık uygulamacı ve eğitimci, araştırıcı ve muhasebecilerin daha fazla birlikte çalışıp, bilgilerini ve deneyimlerini paylaşıp uygulamaya geçirmeleri gereken aşamaya erişilmiştir. Giderek etkileri bireysellikten çıkıp, küresel bir probleme dönüşen çevre sorunları, her geçen gün çeşitli ülkelerde kurulan ve sayıları bir çığ gibi artan çevre örgütleri ve kuruluşlarının konuya duyarlı yaklaşımları göz önüne alındığında, ne denli acil bir sorun oluşturduğu açıkça ortada olan bir olguya dönüşmüştür. Çevre olgusu sadece insan kavramı ile değil, insanın yaşamını devam ettirebilmesi için gerekli tüm kurumları ve her ikisinin de ileride yaşayacak bir dünyaları olabilmesi için birlikte acil çözümler üretmesi gereken bir gündem maddesi haline dönüşmüştür. İlk amacı kar elde etmek olan ticari işletmeler, çevreye özen göstermemek gibi bir yanılgıya düştüklerinde, orta ve uzun dönemde iş yapacakları ve kar sağlayacakları çevreyi bulamayacaklarının bilincine varınca, üretim yöntemi ve yatırım planlarında çevreciliğe önem vermeleri gerçeğinde birleşmiş ve çevre muhasebesi çalışmalarına eğilmeye başlamışlardır. Ortaya çıkan bu gereksinim, CSEAR (The Centre for Social and Environmental Accounting Research) 1991, University of Dundee gibi kuruluşların oluşturulmasına ve konuya yeni de olsa, gereken önemin verilmesini sağlamak amacıyla kamuoyu oluşturma çabalarına başlanmıştır. Her konuda olduğu gibi toplum, özellikle kamu kurumlarının ve yasaların ilerisindedir. Toplumsal kuruluşlar da buna paralel olarak daha kolay ve çabuk yapısallaşabilirler. Greenpeace gibi küresel kirlenmeye karşı önlemler alma çabasında olan toplumsal kuruluşlar, şimdi de sanayi sektörünü bilinçlendirip, gecikmeden önlem almalarını sağlamaya çalışmaktadır. Tüm bu çabalar sonucunda ortaya çıkan "Çevre Muhasebesi" kavramı sadece gelişmiş toplumların değil, tüm ülkelerin üretim sektörlerinin göz önünde bulundurmak zorunda oldukları, kaçınılmaz ve acil önem taşıyan bir olgudur. Tezde çevre-işletme-maliyet . ilişkileri · ve mali tablolara yansıtılması, giriş bölümünden sonra 4 ana bölümde incelenmiştir. Birinci bölümde; çevre muhasebesi kavramsal yönüyle ele alınmış ve konuyla ilgili diğer anahtar kavramlar incelenmiştir. İkinci bölümde; doğal çevrenin önemi, konuyla ilgili uluslararası kurum ve kuruluşlar incelenmek suretiyle ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu bölümde ayrıca Türkiye' deki kurum ve kuruluşlar ile yasal yapı da özetle incelenmiştir. Üçüncü bölüm; işletme-çevre ilişkisinin incelendiği ve işletmelerin doğal çevreye yönelik zararlarının önlenmesiyle ilgili yaklaşımlar üzerinde durulan bölümdür. Bu bölümde ele alınan konular, işletmelerde doğal çevre bilincinin gelişmesini destekleyen yöntem ve yaklaşımları ortaya koymaktadır Dördüncü bölüm ise, çevresel maliyetler ve mali tablolara yansıtılmasına ayrılmıştır. Bu bölümde öncelikle, çevre-maliyet ilişkilerinin ayrıntılarına girildikten sonra, çevre faaliyetleriyle ilgili maliyetlerin ölçümlenmesinde benimsenen yaklaşım ortaya konmuştur. Bu belirlemelerden sonra, çevresel maliyet çeşitleri ayrı ayrı ele alınmış ve konu Tekdüzen Muhasebe Sistemi kapsamında değerlendirilmiştir.